Luchtvaartlobby maakt gehakt van kabinetsplan voor vliegtaks
Met het voornemen een milieubelasting te heffen op vliegtickets, ondermijnt Nederland de mondiale pogingen om de effecten van de luchtvaart op het klimaat te beteugelen. Dat stelt de internationale koepel van luchtvaartbedrijven IATA in een reactie op het kabinetsplan vliegbelasting te heffen. De IATA is een van de organisaties en individuen die via de overheidssite voor internetconsultatie hun zegje hebben gedaan over de vliegtaks.
De mogelijkheid tot inspraak sloot woensdag. Er kwamen 1.460 bijdragen binnen. Een internetconsultatie vormt sinds 2014 een vast onderdeel ‘bij alle voorgenomen wetgeving die significante verandering betekent voor rechten en plichten van burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties.’ De online-raadpleging heeft slechts een adviserend en vrijblijvend karakter en wordt niet toegepast bij spoedwetgeving en fiscale voorstellen ‘die leiden tot calculerend gedrag’.
De IATA, waarbij 290 luchtvaartmaatschappijen zijn aangesloten uit 117 landen, noemt het voorstel verder in strijd met internationale afspraken die belasting en accijns op het vliegverkeer verbieden. Die wereldwijde vrijstelling verkreeg de luchtvaart met de zegen van de Verenigde Naties in 1944, toen de luchtvaart nog vrijwel in de kinderschoenen stond. Die belastingvrije status staat onder druk nu de sector een miljardenindustrie is met een toenemende impact op het milieu en het klimaat.
Eigen milieuheffing
In Nederland is de sector goed voor circa 7 procent van de uitstoot van koolstofdioxide (CO2), in de hele wereld voor 2 tot 3 procent. Maar als de groei van het aantal vluchten in het huidige tempo blijft stijgen, veroorzaakt de luchtvaart over dertig jaar liefst 22 procent van de CO2-verontreiniging. Dat zou betekenen dat de maatregelen teniet worden gedaan die nu worden genomen om te voorkomen dat de aarde desastreus opwarmt .
Het kabinet hoopt op een Europese invoering van een vliegtaks. Als die uitblijft, wil Nederland in 2021 op eigen houtje een milieutoeslag heffen op vliegtickets. Gedacht wordt aan 3,80 euro voor vliegreizen binnen Europa tot 22 euro voor intercontinentale vluchten.
De IATA stelt dat Nederlandse en internationale studies erop wijzen dat consumenten niet minder zullen gaan vliegen na de invoering van een milieutaks en dat er 3.700 banen verloren zullen gaan. Een echo van die constateringen klinkt door in de inzendingen van KLM, Transavia, EasyJet, Ryanair, Schiphol, Airlines for America (A4A) en Airlines for Europe (A4E). Enkele luchtvaartmaatschappijen zoals Surinam Airways hebben individueel een en dezelfde verklaring ingediend van Barin, een organisatie die de belangen vertegenwoordigt van buitenlandse luchtvaartmaatschappijen in Nederland.
Kant-en-klare antwoorden
Opmerkelijk onder de 1.460 inzendingen zijn de tientallen adviezen aan het kabinet van KLM-medewerkers die ook vaak identiek zijn geformuleerd. De KLM’ers hebben gehoor gegeven aan de oproep van de Vereniging van Cabinepersoneel (VNC) om hun stem te laten horen tegen de vliegtaks. ‘Voor diegenen het lastig vinden om de 13 antwoorden en adviezen te formuleren, heeft de VNC zeer zorgvuldig kant-en-klare antwoorden samengesteld die je eventueel kan kopiëren en gebruiken’, zo staat op de website van de vakbond.
Niet alleen de tegenstanders pasten deze methode toe, ook de voorstanders deden dat. Duurzaamheidsadviseur Anne-Mette Jørgensen zond de pleitnota van de stichting Natuur & Milieu in, net als Ventisit, een Castricums bedrijf dat onder meer kussens voor ligfietsen maakt.
Het ministerie van Financiën, verantwoordelijk voor de belastingen, zegt dat alle 1.460 reacties worden bekeken en verwerkt in het wetsvoorstel. Een woordvoerder kon donderdag niet zeggen of de identiteit van alle deelnemers wordt gecontroleerd. Alle voorstellen gaan dus mee, ook die van Lotus Ceramic Arts in Assen en Gebitsverzorging bij paarden in Opende? ‘Allemaal.’
Vliegtaks? Déjà vu
Nederland heeft al eerder ervaring opgedaan met een vliegtaks. Zo’n heffing werd tien jaar geleden ook al eens geïntroduceerd. Vanaf de zomer van 2008 gingen reizigers een belasting van 11,25 euro betalen voor vluchten tot 2.500 kilometer en 45 euro voor afstanden daarboven. De luchtvaartsector bestreed de taks te vuur en te zwaard. Air France-KLM zei dat de invoering ervan het bedrijf zeker 90 duizend passagiers had gescheeld, Schiphol sprak van een miljoen reizigers die naar naburige luchthavens waren uitgeweken. In de zomer van 2009 draaide verkeersminister Camiel Eurlings, die twee jaar later bestuursvoorzitter werd van de KLM, de vliegtaks de nek om. Zelden ging een belastingmaatregel zo snel ter ziele.